Afschaffing van de Senaat? Geen woorden maar daden!

Sinds afgelopen weekend staat de afschaffing van de Senaat hoog op de politieke agenda. Aanleiding is de oproep van Senaatsvoorzitter Stephanie D’Hose (Open Vld) om de instelling af te schaffen. Nieuw is dat standpunt allerminst.

Nutteloze Senaat

Toch blijft de nutteloze Senaat hardnekkig voortbestaan, de schijnbare eensgezindheid ten spijt. Wat ooit begon als de Belgische variant van een ‘hogerhuis’ is na talloze (staats)hervormingen verworden tot een dure praatbarak zonder eigenlijke bevoegdheden. Officieel is de Senaat een ‘ontmoetingsplaats’ van de deelstaten, die communautaire plooien gladstrijkt, staatshervormingen voorbereidt en overleg mogelijk maakt.

De realiteit is dat de Senaat die rol helemaal niet vervult. De symbolen van de deelstaten worden vanuit een misplaatst Belgicisme resoluut geweerd uit de plenaire zaal. Zogenaamde ‘gemeenschapssenatoren’ redeneren niet vanuit hun deelstatelijk mandaat, maar ageren als lakeien van de federale Vivaldi-regering.

Conflicten worden ontmijnd en besproken in interministeriële conferenties of overlegcomités. Staatshervormingen kunnen voorbereid worden in de Kamer van Volksvertegenwoordigers, die in praktijk al fungeert als ontmoetingsplaats tussen Vlamingen en Franstaligen. De communautaire spanningen stonden er nog nooit zo scherp.

Geldverslindende machine

Kostprijs van deze geldverslindende machine? 40 miljoen euro per jaar, bijkomende partijdotaties via de Senaat inbegrepen. In ruil krijgt de burger oneindige rapporten en resoluties over allerhande aangelegenheden die eigenlijk tot de federale of deelstatelijke bevoegdheden horen. En die waarschijnlijk ergens in een onderste schuif belanden, om nooit meer gelezen te worden. Dubbel werk dus, of bezigheidstherapie voor uitgerangeerde politici.

In 2011 al zei Bart De Wever dat de debatten in de Senaat proeven naar mosterd na de maaltijd. Die stelling is vandaag nog steeds actueel. Het is een opvallende vaststelling dat de vertegenwoordigers van bepaalde politieke partijen – die beweren een afschaffing te steunen – blijven vastklampen aan de Senaat.

Eensgezindheid in de praktijk?

Ook de huidige Senaatsvoorzitter, ondanks ronkende aankondigingen in de pers, vult de rol maximaal in. De bijeenkomsten van de Senaat worden niet tot het minimum beperkt en steevast worden thema’s toegelaten die niet tot de bevoegdheid van de Senaat behoren. Als iedereen het toch eens is over de afschaffing, waarom dan nu al niet die eensgezindheid in de praktijk omzetten?

Hoewel de Grondwet nog tot het einde van de legislatuur op slot zit, kunnen nu al stappen gezet worden richting uitdoving van de Senaat. Voor andere medewerkers wordt een oplossing gezocht. En in de tussentijd moeten de werkzaamheden van de Senaat zich beperken tot het wettelijke minimum: geen zinloze initiatieven, consequente afwijzing van dossiers die er niet thuishoren, geen parlementair tijdverdrijf.

Dat zou een belangrijk signaal zijn aan de bevolking: het is de politiek deze keer menens. De afschaffing van de Senaat ligt nu definitief in het verschiet. Geen politiek compromis met een of andere ‘herbestemming’. Geen herintrede via de achterdeur, bijvoorbeeld door loting van burgers. Wel een volledige en definitieve afschaffing.